ESPERANZA

O Día das Letras tiven a ocorrencia de enviar uns cantos sms de felicitación a algúns amigos. Non a todos (Movistar non merece tanta xenerosidade), senón a aqueles aos que considerei, dun xeito máis intuitivo que racional, que un breve saúdo os podía animar a ter unha opinión (e, por conseguinte, unha acción) máis agarimosa sobre a lingua galega. Excluín, pois, aos convencidos, aos que falan galego decote e mesmo aos que teñen o idioma como causa. Non era preciso lembrarlles que é o que se festexa o 17 de maio. E escollín aos que manteñen co galego unha relación amigable pero distante, como se fose un antigo compañeiro de instituto ao que saudaremos cordialmente no caso de que algún día o atopemos pola rúa. Pois ben, tiven respostas ben fermosas, sorpresas que me fixeron ser, hoxe si, un chisco máis optimista. Sen dúbida, a que máis me gustou foi a da miña amiga Montse, viguesa residente en Barcelona, que escribiu "Gracias por recordarme que hoy es el día de nuestra lengua". É marabilloso que mesmo as persoas que sempre falan castelán sintan que o galego tamén é deles, "a nosa lingua", a de todos. Beizón, Montse, velaquí unha foto dun dos teus grupos preferidos.

VIDA

O outro día conversei con José Manuel Pousada, vicepresidente de Galicia Bilingüe. Pareceume un home intelixente, respectuoso e sensato. Iso non quere dicir que comparta as súas ideas, pero recoñezo que me fixo reflexionar sobre algunhas teimas que me obsesionaron de máis durante os últimos meses. Creo que o problema non é que haxa un alegre grupo de persoas que piden sinaturas na Rúa do Príncipe contra a política lingüística da Xunta. Non serei eu quen asine, pero non cabe dúbida de que están no seu dereito (sempre que amosen algo máis de educación có home de americana clara que me parou a min e que me deu as costas en canto quixen explicarlle a miña opinión). Por outra banda, xa me gustaría a min que todos os políticos aos que se lles enche a boca co asunto da "nosa lingua" falasen un galego tan aceptable coma o do señor Pousada.


O problema, dicía, non provén dese foro tan surrealista no que conviven crucificados e bandeiras republicanas. Por desgraza, o asunto é máis serio: a sociedade galega tomou a determinación de suicidarse, prescindindo dun dos seus maiores sinais de identidade. Tan simple e tan triste como iso. E nin sequera teño corpo para rematar dicindo aquilo de "aínda estamos a tempo" e todas esas trapalladas. Non, creo que xa é tarde. O único que queda é pedir un final digno. Que San Xosé, avogado da boa morte, nos asista. Feliz Día das Letras Galegas!

DISTANCIA

Unha cuestión ben sinxela: ao final, os que máis reclaman bilingüismo son os menos bilingües. Por iso non me fío desta señora, ex-conselleira de Turismo dun goberno presidido polo nacionalista Ardanza e agora presidenta dun partido que reclama, entre outras cousas, a derogación das leis de normalización lingüística.

PROFESIONALIDADE

Andamos todos os do blogomillo a botarlle flores e ben as merece. Belén Regueira é unha grandísima profesional que fai sinxelo aquilo que para outros é moi complicado. A ferramenta de traballo dun xornalista é o idioma no que se expresa. Pois ben, na voz de Belén, a nosa lingua soa impecable, delicada, intensa, perfecta. En tempos de inverno, ela é unha das mil primaveras.

NORMALIZACIÓN

Para quen renegue dos complexos e fale alegremente do proceso de normalización (por exemplo ese mediocre figurón que temos por Valedor do Pobo), velaquí o caso da boa muller da fotografía, unha muxiá que acaba de sufrir unha experiencia terrible: o seu irmán, residente en Venezuela, estivo secuestrado durante uns días. Nas declaracións que a señora fixo á TVG, expresouse nun castelán agalegado, semellante ao da célebre Palmírez do Luar. Porén, as mesmas cámaras da canle autonómica recolleron as imaxes nas que a apesarada muller falaba por teléfono cun familiar... en correcto e fermosísimo galego!!!

Por sorte, o home do secuestro foi liberado.

A lingua, polo que se ve, aínda non pagou o rescate.

FESTAS

Sempre fun amigo de verbenas. E sempre fiquei abraiado perante a espectacularidade e a brillantez das nosas orquestras. Sei que xa hai moitas que empregan o galego na súa comunicación co público e inclúen no seu repertorio numerosas pezas propias do país. Alégrome e anímoas a que secunden a iniciativa do gran Xosé González, o sempre laborioso Pepiño de Redondela, e sigan a levar a cabo un proceso de galeguización que axudará a que as nosas festas sexan cada vez mellores. Bailemos merengue, pasodobre, cumbia, chachachá, bolero... e apoiemos aos nosos músicos, por suposto.

Na foto, a mítica París de Noia.

PENEIRA

Teño amigos e parentes moi próximos que votan sempre polo PP. Cónstame que hai xente neste partido cunha fonda sensibilidade galeguista, persoas que non se senten cómodas coas consignas que saen da rúa Génova dende hai algúns anos. Por respecto a estes amigos e parentes, quero amosar a tristura que me produciron as palabras de Ana Pastor (tíñaa por muller intelixente), que no seu mitin de onte en Vigo berrou por unha "Galicia Bilingüe". Nada habería que retrucar, se non fose polo pequeno detalle de que a señora Pastor non é bilingüe nin manifesta o menor interese por aprender galego. Así que, por favor, D. Alberto, Dª. Corina, D. Mariano, Dª. Ana, aforren os consellos e merquen unha boa gramática.

OPTIMISMO

Antes de que os desconfiados boten a man ao queixo e principien unha longuísima consoante nasal, aclararei que nin coñezo persoalmente a Séchu Sende nin nunca antes lera nada del nin lle debo nin me debe favores de ningún tipo. Digo isto porque son consciente de que somos catro e ao final todo se sabe, e dígoo, sobre todo, porque me gustou moito Made in Galiza e quería deixar constancia do meu entusiasmo sen erguer sospeitas. Non teño a menor intención de me meter a crítico (nin me gusta nin sirvo), pero quero opinar, como simplísimo lector, que me abraiou o xeito lúcido, sereno e divertido que ten Sende de se enfrontar aos asuntos da lingua. Debería ser lectura obrigatoria para os dubidantes e, máis que nada, para os intransixentes.

SENTIDIÑO

Estas imaxes non axudan á convivencia nin á lingua galega nin ao sentido común. Seguro que son bos rapaces, probablemente desorientados por algún exceso hormonal propio da idade. Pero o que conseguiron onte foi converter aos de Galicia Bilingüe (esa curiosa asociación que promove o monolingüismo) en vítimas, case en símbolos da loita pola liberdade.

Estou triste.

Pero non perdo o entusiasmo.

CORDIALIDADE

Este é José María Pérez Álvarez, tamén coñecido como Chesi. É d´O Barco de Valdeorras, traballa en Facenda e gañou xa unha chea de premios literarios. Escribe en castelán e a súa próxima novela titúlase "La soledad de las vocales". Recoñezo que aínda non lin nada del, pero teño intención de facelo o antes posible. De momento, felicítoo moi calorosamente polos seus éxitos e agardo que todos, os de Laíño e mais os de Lestrove, os da proa e os da rella, nos fixemos nel unicamente pola calidade dos textos que publica.

VALOR

Os nosos escritores conviven cunha sombra que sería suficiente para os desanimar definitivamente. Un novelista arxentino ou un poeta francés ou un ensaísta australiano teñen a seguridade de que os seus netos e os netos dos seus netos poderán ler as súas obras na lingua en que foron escritas. Non ocorre o mesmo cos escritores galegos: é probable que dentro de cincuenta ou cen anos xa non haxa galegofalantes. Toda a nosa literatura gardará repouso nas estanterías sen lectores que a gocen ou a maldigan. Será o tempo dos enterradores, dos licenciados en falas moribundas, da música en silencio. Por iso é merecente de aplauso o esforzo dese adolescente que esta noite, mentres todos dormen, escribirá versos de amor na lingua que morre.

Na foto, o mestre Fernández Paz, aínda fonte de auga viva, Deus queira que por moitos anos.

ATENCIÓN

Somos pouco amigos de escoitar a voz dos mestres. E iso que temos o privilexio de que aínda podemos atopar pola rúa a Fernández del Riego, a Neira Vilas, a Ferrín... Eu confeso especial debilidade e admiración por Alonso Montero (na fotografía, sentado entre dous ilustres editores). Por iso traio aquí unhas palabras súas, dunha entrevista nun xornal:

P. Sobrevivirá o galego?
R. Se non se producen situacións sociolóxicas distintas das que hoxe gobernan o discurso intelectual, cultural e social, non sobrevivirá. Tampouco hai valentía para examinar onde está o problema. No ano 68, Méndez Ferrín, nun discurso dos Xogos Florais de Buenos Aires, dixo que se non cambiaban radicalmente determinadas circunstancias o galego tiña 25 anos de vida. E aquel era un galego sen escola, sen universidade, sen parlamento, sen televisión, sen radio, co que iso comporta de negativo para unha lingua que naquel momento non falaban as persoas de estatus urbano e universitario. Que pasa? Cal é o idioma habitual da clase social que viste mellor, que ten mellores coches, que ten maior renda per cápita, que manda os fillos de vacacións a Oxford? O castelán. É certo que por primeira vez en Galicia hai un arquitecto e a súa muller que agora están falando en galego cos seus fillos mentres ven a televisión. Iso non se daba hai 40 anos. Pero son 200 familias en Galicia, grosso modo.

PACIENCIA

Aos que medramos na música do galego vivo -supoño que cada vez somos menos-, cómprenos bo humor e ánimo positivo cos neofalantes, é dicir, con esa xente que tomou libremente a decisión de falar na nosa lingua. Xa sabemos que algúns deles empregan o idioma de xeito trapalleiro e que moitos semellan ter dificultades para o avance máis mínimo. Aínda así, deámoslles agarimo e fagamos aquilo tan misericordioso de "aprender ao que non sabe". Na foto, Carme Adán, neofalante con serios problemas gramaticais, e Marisol López, secretaria xeral de Política Lingüística.

NATURALIDADE

Un día, xa hai máis de vinte anos, Camilo Nogueira propúxolle a José Luis Rivadulla que a megafonía de Balaídos falase galego. Ao presidente do Celta pareceulle boa idea. Dende aquela, o noso "speaker" particular (non sei como se chama, pero merecería unha boa homenaxe) anuncia números, nomes e trocos na lingua propia de Galicia. É un ritual, de acordo, pero hai cousas que, cando se fan con naturalidade e boa vontade, non quedan en simple cerimonia dominical.

FIRMEZA

Hai unha asociación, cada vez máis poderosa, que defende -con moi elegantes palabras e razoamentos- un modelo educativo no que non se garante a plena competencia lingüística dos rapaces de Galicia nos dous idiomas oficiais da nosa terra. Non creo que sexa bo entrar no seu xogo, pero tampouco me parece acertado actuar como se non existisen. Ata hai pouco tempo, o galego provocaba indiferenza en moita xente. A novidade é que agora, ademais, comeza a ter inimigos.
Pode ser un bo sinal, pero cómpre estar en garda. Non me refiro a convocar manifestacións nin recoller sinaturas nin moito menos insultar a ninguén. Refírome ao mellor xeito que temos de traballar pola lingua galega: empregándoa en todos os eidos da nosa vida, con total amabilidade, con absoluta firmeza.

XENEROSIDADE

O seu famoso manuscrito de dimisión estaba en galego. A esquela do xornal que pagou a súa familia tamén. Non sería xusto non recoñecer o compromiso que este home tivo coa súa lingua materna. Por iso me sorprende que o blogomillo, sempre disposto a gabar os méritos dos que confunden "e" con "i" e "te" con "che", garde silencio agora que finou Xosé Cuíña. Con el vaise alguén que demostrou con feitos que o idioma e a ideoloxía non son a mesma cousa.